Sinds het begin van de eurocrisis bevindt de Europese Unie zich in zwaar weer. Dat werd nog eens onderstreept door de wens van een nipte meerderheid van de Engelse kiezers om de Unie vaarwel te zeggen. Samen met de overwinning van Trump leek de Brexit een aankondiging van de populistische electorale dreiging die de EU in 2017 te wachten stond. Het is anders gelopen. Niets is zo lastig te voorspellen als de naaste toekomst.

Uit Maarten! 2017-4 

Emmanuel Macrons spectaculaire verkiezingsoverwinning in Frankrijk heeft vervolgens het toekomstperspectief van de EU, althans voor de komende jaren en wellicht voor de verdere toekomst, ingrijpend verschoven. Angela Merkels weinig overtuigende zege heeft het nieuwe perspectief van Macron wellicht iets minder dwingend gemaakt, maar zeker niet tenietgedaan. Het kan ook zijn dat Merkels bewegingsruimte iets groter is, omdat het met zekerheid haar laatste termijn is.

Nu is het dus de vraag wat Macron en Merkel samen kunnen doen aan de versteviging van de EU. Een hechtere fundering van de euro is een eerste vereiste. Macron heeft daarvoor een reeks voorstellen gedaan. Kern van de aanpak van het europrobleem is zonder twijfel de ‘mutualisering’ van de euroverplichtingen door de uitgifte van zogenoemde eurobonds. Landen als Duitsland en Nederland zijn daartegen gekant. Er moet dus een vorm van mutualisering worden gevonden die de risico’s voor de financieel sterke eurolanden beperkt.

Dat moet mogelijk zijn. Laten Duitsland en Nederland zich daarbij realiseren dat ze grote economische voordelen genieten van de euro. Ondertussen is wel duidelijk dat een vertrek uit  de eurozone eigenlijk onmogelijk is. Daarvoor is de financieel-economische verwevenheid te groot. Voor de mutualisering dienen de beslissende besluiten in de komende vier jaar te worden genomen. Liefst zolang er nog een bescheiden zonnetje schijnt over de eurozone.

Nederland moet Macron en Merkel volgen

Lukt dat niet in Macrons eerste en wellicht enige termijn en in Merkels laatste, dan pakken zich weer donkere wolken samen boven het europroject. Het is maar de vraag of de euro een nieuwe economische depressie overleeft.

Als Macron en Merkel slagen in een hervorming van de eurozone, zal het ook gemakkelijker zijn andere problemen van de EU aan te pakken. Daarbij valt te denken aan het immigratievraagstuk, hechtere militaire samenwerking en een effectievere aanpak van dissidente landen als Polen en Hongarije. Mocht een flink deel van deze hervormingen daadwerkelijk slagen, dan heeft de crisis van de EU van de afgelopen jaren een positief effect gehad. De Europese samenwerking heeft haar dynamiek immers altijd te danken gehad aan crises. Dan zou het vertrek van Engeland, de belangrijkste saboteur van hechtere samenwerking, zich kunnen ontwikkelen tot een blessing in disguise. Nederland koos in het verleden graag de zijde van Engeland, maar zal nu hopelijk inzien dat het moeilijk anders kan dan Macron en Merkel volgen.

Uit Maarten! 2017-4